O Zamku i duchu Ludmiły, czyli kolejna wycieczka...

Jestem w kropce, bo chciałam Wam pokazać zamek, a raczej to co z niego zostało, ale nie wiem jak ugryźć temat. Owszem, mogłabym wstawić zdjęcia, przytoczyć najbardziej popularną legendę i cześć, ale to zupełnie nie odda ducha miejsca, mogłabym się zagłębić w historie ale ani trochę nie jestem specjalistą w tej dziedzinie, a już opisać to w sposób interesujący dla Czytelnika to dopiero nie lada  wyzwanie! Zwłaszcza z uwagi na fakt jak dla mnie za mało tych szczegółów historycznych jest - tych dostępnych dla zwykłych ludzi- i nie wiem czy ja nie mogę dotrzeć do bardziej sensownych źródeł, czy jakoś do tej pory nie jest to temat specjalnie zgłębiony przez ekspertów, tak czy siak niewiadomych jest wiele.  Mimo to odejmę wyzwanie zainteresowania Czytelnika obiektem, ale uprzedzam, będzie długo, a mowa będzie o Zamku Książąt Mazowieckich w Rawie (a jakże) Mazowieckiej.

Plan zamku, kreskowaniem zaznaczono
 wieżę i ganki, czerwone to fragmenty murów,
bez koloru pozostały  fundamenty

Wiadomo, że zamek powstał w XIV wieku (1397 r. - najstarsza oficjalna wzmianka w dokumentach o zamku ) , ale nie jest wiadomo kto był jego fundatorem (najprawdopodobniej Ziemowit III lub IV). 

Nie wiadomo też jak zamek tak na prawdę wyglądał – zniszczony został już w roku 1507, niebawem  został odbudowany przy czym przystosowano go do obrony przed artylerią, a w 1562 roku stał się miejscem przechowywania skarbu kwarcianego, czyli środków przeznaczonych na utrzymanie wojska kwarcianego, który to skarb zdaje się przydał miastu niezbyt przyjemną łatkę: „skarb rawski” czyli synonim niewypłacalnego, pustego skarbca.

W 1655 roku  zamek znów uległ zniszczeniu, podczas najazdu Szwedów i nigdy już nie został w pełni odbudowany. 

Kolejny raz Szwedzi uderzyli na miasto i zamek w roku 1702, a pod koniec XVIII wieku z polecenia zaborcy pruskiego zamek zaczęto 
rozbierać. 

Próba rekonstrukcji wg. J. Pałygi rok 1966

Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego, w którego skład wchodziła Rawa, rozbiórkę wstrzymano, jednak z zamku została właściwie już tylko wieża.  

W połowie wieku XIX do dewastacji zamku przyczynia się również natura- w wieżę trafia piorun niszcząc jej górne partie.

Zarówno I jak i II wojna światowa niemal kompletnie niszczą miasto, a pozostałości po zamku coraz bardziej popadają w rujnację.

Pocztówka z Rawy datowana na 1915 rok.

Zamek przed II wojną światową:

Fotografia z 1932 roku- zamek przed rekonstrukcją. 

Zdjęcia pochodzą ze strony: http://www.rawianie.pl

 

Po drugiej wojnie (brak informacji kiedy rozpoczęto) przeprowadzono prace archeologiczne których rezultatem było odsłonięcie fundamentów wieży bramnej pałacu książęcego oraz murów obwodowych. O ważniejszych wynikach tych badań poczytać można na planszach umieszczonych w wieży, poniżej mały fragment:

 W wyniku prac przeprowadzonych w latach 1954-58 zrekonstruowano wieżę główną oraz przylegający do niej narożnik murów z zadaszonym drewnianym gankiem straży.  

Trudno się nawet dziwić, że tak małe miasto jak Rawa nie mogło sobie (finansowo) pozwolić na większą część rekonstrukcji zamku. 

Obecnie można wdrapać się na wieżę zamkową, skąd widać panoramę (częściowo, od strony miasta dość szczelnie zakrytą drzewami), w trzech salach można poczytać o historii zamku i miasta, można wyjść na zadaszony ganek straży, i pospacerować po murach, które w niektórych miejscach są tylko fundamentami w innych wznoszą się ok 3 metrów nad ziemię. Teren jest zadbany i monitorowany, obok znajduje się boisko miejscowego klubu sportowego (bodajże RKS Mazovia), a  koncerty  i inne imprezy miejskie często odbywają się właśnie na placu zamkowym.

Zamek ma też swojego ducha,  Białą Damę która czasem przechadza się po nim, ale o tym za chwilę, najpierw zapraszam do obejrzenia zdjęć:

Tak dziś prezentuje się rawska ruina:

Od strony wejścia do wieży.
Na drugim planie kościół OO Pasjonistów.

Ganek straży:

I widok z góry na fragmenty murów:

I na panoramę: 

Czy widać, że nie widać?

Sale muzealne wewnątrz wieży:

Jeśli o Białej Damie mowa, to tu na jednym ujęciu coś tam zamajaczyło…

Otóż o zamku w Rawie krąży legenda, opisana przez kronikarza Jana z Czarnkowa (który to podobno nie był przychylny Ziemowitowi, dlatego nie wiadomo ile prawdy jest w tej legendzie, a ile osobistej niechęci):

KsiążęSiemowit III, po śmierci swojej pierwszej żony, poślubiłksiężniczkę ziembicką - Ludmiłę. Przez pewien czas małżonkowie żyli w zgodzie, żona powiła mu dwóch synów, którzy jednak zmarli jako dzieci. Później jednak książę zaczął podejrzewać Ludmiłęo niewierność, utwierdzały go w tym przekonaniu podszepty siostry i jej syna. Wtrąciłwięc żonę, która spodziewała się kolejnego dziecka, do wieży zamkowej i wziąłna tortury dwórki z jej otoczenia. Mimo że nikt nie potwierdziłjego podejrzeń, kilka tygodni po porodzie, opanowany zazdrościąkazał udusić Ludmiłę a jej rzekomego kochanka włóczyćza końmi a następnie powiesić(aczkolwiek wątpićnależy, ż epo włóczeniu końmi coś jeszcze z biedaka zostało, co by siępowiesić dało). Dziecko nazwane Henrykiem książę czyli też sługa jakiś, oddał pierwszej napotkanej kobiecie mieszkającej pod Rawą. Dowiedziała sięo tym krewna księcia - księżna Małgorzata żona Kaźka Szczecińskiego. Rozkazała ona porwać dziecko i wychowywała je na swoim dworze. Gdy Henryk dorósł zaprowadziła go na dwór jego wyrodnego ojca. Ten ujrzawszy uderzające podobieństwo dziecka do siebie uznał go za swojego syna i otoczył wielką miłością. Nakazał go kształcić  i obdarzył ziemią płocką i łęczycką, chcąc w ten sposób odkupić swoje winy. 

Jest jeszcze taka "legenda do legendy”:
Kilka wieków później William Shakespeare napisał dramat "Zimowa opowieść", którego treść jest uderzająco podobna do przedstawionej tu powiastki. jednak akcja rozgrywa się na Sycylii a dzieckiem jest dziewczynka. Przypuszcza się że dzieło powstało na podstawie powieści Roberta Greena z XVI w. a ten oparł się na legendzie rawskiej.

Jeszcze inna legenda związana z zamkiem mówi o tajemniczym echu, w którym odbijały się dawno wypowiedziane w jego murach słowa. Różne są wersje co do treści tych słów, jedni uważają że to wyznanie księżnej Ludmiły posądzonej o zdradę przed swoim spowiednikiem, inni że zaszyfrowane zaklęcia pozwalające odkryć miejsce ukrycia skarbów zamkowych. Tak  czy inaczej wchodząc na zamkową wieżę słyszeć co i raz można faktycznie echo czy to kroków własnych czy też wołań Ludmiły, to już sobie samemu należy odpowiedzieć….

I jeszcze ostatnie ujęcie zamku:

Zgadnie ktoś, czemu służy ta część budowli, którą zaznaczyłam?

Podsumowanie:

Czy warto odwiedzić Rawę Mazowiecką i Zamek?

Na temat samego miasta nie napisałam tu właściwie nic, ale może kiedyś, kto wie, zwłaszcza, ze ostatnio interesuje mnie ta jego mroczna strona, o której nikt mówić nie chce, ale jeśli chodzi o wizytę i w mieście i w Zamku to polecam taką wycieczkę  na jeden dzień, "gdzieś, kiedyś, przy okazji" większej podróży (dogodne położenie pomiędzy Łodzią a Warszawą, idealny dojazd zarówno z S8 jak i E72) . 
Rawa Mazowiecka jest niewielkim miastem.
Miejsca, które mógłby by być atrakcyjne dla turystów nie są zbyt dogodnie, w stosunku do siebie położone, więc trzeba albo mieć swoje auto, albo przygotować się na dłuższe spacerowanie, komunikacji miejskiej na razie nie ma. 
Wizyta na zamku zajmie około godziny, obok zamku jest Restauracja „Pod Basztą”, niestety nie wiem nic na temat kuchni jaką tam serwują, więc zachęcać nie będę, jedynie informuję, że jest:

Około 5 minut spacerkiem od zamku znajduje się Muzeum Ziemi Rawskiej, Muzeum na FB, może tu bardziej aktualnie będzie,  niestety w niedziele jest nieczynne, wiec nie udało mi się odwiedzić. Przespacerować można się również do kościoła Ojców Pasjonistów,  położonego tuż obok zamku,  oraz do kościoła NMP  i klasztoru Jezuitów powstałego w   1613 roku ( w którym to nauki pobierał niejaki Jan Chryzostom Pasek).

Naprzeciwko tego kościoła znajduje się ratusz miejski, kilka lat temu doprowadzony do przyzwoitego stanu, jednak sam rynek w tym miejscu nie działa jako rynek- to znaczy sprawę w urzędzie miejskim można tu załatwić, zakupy książek lub AGD zrobić, ale kawy się tu raczej nie napijecie, co najwyżej można kupić lody z okienka, a na kawę trzeba iść kilka ulic dalej. 
Za kościołem NMP rozciąga się park z rzeką Rawką i malowniczym drewnianym mostkiem, a idąc wzdłuż Rawki można dojść nad miejski Zalew Tatar, gdzie można się zrelaksować na rowerkach wodnych, pospacerować po lesie, poćwiczyć na urządzeniach sportowych rozmieszczonych gęsto, skorzystać ze ścieżek rowerowych oplatających cały zalew dookoła, czy w końcu wybrać się na wodne szaleństwa do miejscowego Aqua-przybytku. 
Gdyby komuś zostało jeszcze trochę czasu można odwiedzić przepiękny drewniany kościółek niedaleko od Rawy, ale to już zupełnie inna historia….